Đặc Sắc Lễ Hội Chử Đồng Tử - Tiên Dung

Cứ đến tháng 2 âm lịch hằng năm, huyện Khoái Châu (Hưng Yên) lại tấp nập khách thập phương. Họ cùng để tham dự lễ hội chung của cả dân tộc theo truyền thuyết Chử Đồng Tử – Tiên Dung. Vậy ông là ai và sự tích lễ hội Chử Đồng Tử có nguồn gốc từ bao giờ? Hãy cùng Mekoong tìm hiểu trong bài viết dưới đây nhé!

1. Chử Đồng Tử là ai?

Theo truyền thuyết, ông là người làng Chử Xá (nay thuộc xã Văn Đức, huyện Gia Lâm, thành phố Hà Nội) . Cha mẹ của Chử Đồng Tử ông Chử Cù Vân và bà Bùi Thị Gia.

Vợ mất sớm, ông Chử Cù Vân một mình gà trống nuôi con. Không may căn nhà bị cháy, 2 cha con phải chia nhau cái khố này mỗi khi ra ngoài. Chẳng bao lâu Chử Cù Vân bị bệnh nặng, trước lúc chết, ông dặn dò con trai: “Cha mất rồi, con chôn chiếc khố này để che thân, cho thiên hạ đỡ chê cười”. Nỡ lòng vì phận làm con phải bỏ cha chết trần, Đồng Tử chôn cái khố của cha. Chàng sau đó phải kiếm sống hàng ngày bằng nghề mò cua, bắt hến mà không mảnh vải che thân.

1. Chử Đồng Tử là ai?

2. Sự tích lễ hội Chử Đồng Tử

Sự tích Chử Đồng Tử được dân gian truyền miệng từ thế hệ này sang thế hệ khác như sau:

2. Sự tích lễ hội Chử Đồng Tử

2.1 Lễ kết nhân duyên với công chúa Tiên Dung

Thuở ấy, Tiên Dung là con gái giai nhân xinh đẹp của vua Hùng thứ 18. Vào ngày ấy, công chúa Tiên Dung vãn cảnh trên con thuyền dọc sông Hồng. Chử Đồng Tử khi đang bắt cá dưới lòng sông đã vội vàng vơ lấy bó hoa để che thân. Ngắm cảnh đó, Tiên Dung sai quân lính dựng lều tắm quanh khóm lau ven sông, không biết đây là nơi Đồng Tử đang ẩn mình.

Chẳng mấy chốc mà nàng công chúa phát hiện thấy một chàng trai trẻ trần truồng ở cạnh đó. Trước cô con gái có thân hình như ngọc như ngà, Chử Đồng Tử sợ hãi toan bỏ chạy. Ngẫm là chuyện trời định, Tiên Dung bình tĩnh đáp: “Ta và chàng vô tình gặp nhau ở đây, cùng mình trần như thế này, âu cũng là duyên phận được trời an bài”. Tiên Dung truyền chuẩn bị y phục cho Đồng Tử và 2 người có dịp nên duyên vợ chồng.

2.1 Lễ kết nhân duyên với công chúa Tiên Dung

2.2 Truyền thuyết “Công chúa nước Phật”

Vua Hùng hay tin con gái có tình với người khác đã nổi cơn thịnh nộ quyết từ con. Tiên Dung sợ cha không muốn quay lại nên đã chọn sống một cuộc đời bình dị với Đồng Tử. Họ mưu sinh ngày qua ngày với công việc khai thác thuỷ sản và đánh cá bên bờ sông. Nơi ấy dần trở nên nhộn nhịp tàu thuyền thương lái ra vào trao đổi mua bán. Cảm phục trước tình nghĩa vợ chồng, Tiên Ông đã ban phước lành cho chàng trai họ Chử. Họ đã chu du khắp vùng Khoái Châu cùng chiếc gậy phép chữa khỏi bệnh tật cho nhau.

Trên đường đi, Tiên Dung kết nghĩa chị em với nàng Tây Sa từ Tây cung. Ngày nhà vua lâm bạo bệnh, Chử Đồng Tử – Tiên Dung đã bí mật đưa nàng Tây Sa về quê cứu chữa giúp vua cha. Thấm thoắt, nhà vua khỏi bệnh và phúc tiên đã sắc phong cho nàng Tây Sa là “Công chúa của nước Phật”.

2.2 Truyền thuyết “Công chúa nước Phật”

2.3 Truyền thuyết đầm Nhất Dạ và đền thờ Chử Đồng Tử

Vua Hùng được kẻ tiểu nhân bẩm tấu về mưu đồ lập ra giang sơn, bờ cõi riêng của vợ chồng Tiên Dung – Chử Đồng Tử. Ngờ con làm phản, vua Hùng lập tức điều trăm quân ra dẹp loạn. Vợ chồng Đồng Tử chỉ biết lạy cha và nhận tội. Nửa đêm, một cơn gió lạ nhấc tung quan tài của cặp vợ chồng trên trời, để lộ một đầm nước trống. Đầm đấy còn được gọi là đầm Nhất Dạ (hình thành chỉ sau một đêm) . Xã Tự Nhiên, huyện Thường Tín, Hà Nội là nơi ngày xưa Đồng Tử giấu mình ẩn náu. Tương truyền rằng vua Hùng Duệ Vương đã gặp gỡ con gái mình khi đôi vợ chồng hoá về trời. Ăn năn tận cùng, vua phong tước hiệu Chử công cho Chử Đồng Tử và dựng đền thờ.

2.3 Truyền thuyết đầm Nhất Dạ và đền thờ Chử Đồng Tử

3. Truyền thuyết thờ cúng Đức Thánh tổ

Cảm mến trước mối tình này nên đền thờ Đức thánh được người dân thờ phụng. Nổi tiếng nhất là đền Đa Hoà ở huyện Khoái Châu – theo sự tích lễ hội Chử Đồng Tử. Ngôi đền vào năm 1894 được Tiến sĩ Chu Mạnh Trinh, người làng Phú Thị, tổng Mễ Sở hưng công xây dựng nên. Khu đền được gia trí trên khu đất cao và rộng 18.720 m2. Trong đền có 18 nóc nhà đại diện cho 18 đời vua Hùng. Trong đền hiện đang được lưu giữ các linh vật như tượng Đồng Tử và nhị vị phu nhân.

Bên cạnh có còn có đền Hoá là đền thờ “Chính” ở thôn Yên Vĩnh, xã Dạ Trạch, huyện Khoái Châu, tỉnh Hưng Yên. Các di vật gồm 3 pho tượng cổ bằng vàng-đồng đen, lọ cổ 100 chữ thọ đã được dân cất dấu và sau này chuyển tạm đến đền thờ “Tránh” Đa Hoà. Sau này nhân dân Khoái Châu đã trùng tu lại đền Hoá.

Thời gian diễn ra lễ hội chử đồng tử

Lễ hội Chử Đồng Tử Tiên Dung hay còn gọi là lễ hội Hai Bà Trưng, diễn ra từ ngày mùng 10 đến ngày 12 tháng 2 (Âm lịch) hằng năm.

Thời gian diễn ra lễ hội chử đồng tử

Địa điểm tổ chức lễ hội chử đồng tử

Địa điểm tổ chức lễ hội Chử Đồng Tử là tại đền Đa Hoà (xã Bình Minh) và đền Hoá Dạ Trạch (xã Dạ Trạch) của huyện Khoái Châu, tỉnh Hưng Yên.

Các hoạt động của lễ hội chử đồng tử

Phần lễ có các nghi lễ bảo tồn giá trị của lễ hội cha ông để lại như: lễ rước nước, rước cờ, múa sinh tiền. .. Đối với phần thi tiếp tục duy trì nhiều trò chơi truyền thống như: cờ tướng, bịt mắt đập niêu, chọi gà, kéo co, trượt dây cùng các trò chơi khác. Trong quá trình diễn ra lễ hội đan xen các hoạt động văn hoá, nghệ thuật, thể thao như thi bơi chải, đấu vật, kéo co, đu dây, hát ca trù, chèo, xẩm, quan họ. ..