Quá Trình Sản Xuất đèn Xông Tinh Dầu Gốm Bát Tràng Tại Việt Nam

Đèn xông tinh dầu gốm Bát Tràng là một thương hiệu nổi tiếng sản xuất tại Việt Nam. Các quá trình sản xuất nên một chiếc đèn xông tinh dầu được người thợ gốm Bát Tràng thực hiện thủ công bằng tay. Cầm từng cái đèn xinh xắn trên tay, đã bao giờ bạn tự hỏi chúng được tạo nên như thế nào không? Cùng Mekoong tìm hiểu quá trình sản xuất đèn xông tinh dầu Bát Tràng tại Việt Nam nhé, đảm bảo bạn sẽ càng yêu hơn và tự hào với Việt Nam mình.

Đèn xông tinh dầu là gì? Công dụng của đèn xông tinh dầu

Đèn xông tinh dầu dùng để khuếch tán hương thơm và nhiều loại tinh dầu như: Tinh dầu cam, chanh, xả, tinh dầu mùi hương một số giống hoa hồng, hoa oải hương, tinh dầu xông phòng .. Hương thơm nhẹ từ tinh dầu được khuếch tán trong không gian nhờ nhiệt lượng toả ra từ đèn xông tinh dầu. Đèn xông tinh dầu là sản phẩm có cấu tạo giản đơn song vẫn có tính thẩm mỹ cao. Có nhiều loại máy xông tinh dầu cao cấp như đèn xông tinh dầu bằng điện, đèn xông tinh dầu bằng nến, máy xông tinh dầu xả, đèn ngủ xông tinh dầu,..

Đèn xông tinh dầu là gì? Công dụng của đèn xông tinh dầu

Quá trình sản xuất đèn xông tinh dầu gốm Bát Tràng tại Việt Nam

Quá trình sản xuất đèn xông tinh dầu gốm Bát Tràng tại Việt Nam gồm những bước sau:

Chọn đất sét

Cần phải lựa chọn đất sét có độ dẻo cao, khó tan rã trong nước, hạt mịn, màu trắng xám, độ chịu lửa cao, đồng thời chứa hàm lượng ô xít sắt thấp càng tốt bởi nếu hàm lượng quá cao khi sấy khô sẽ làm ngót nhiều và các thành phẩm sẽ không được trắng.

Chọn đất sét

Xử lí, pha trộn đất

Trong đất sét nung thường có nhiều tạp chất và cũng tuỳ theo yêu cầu của các loại gốm khác nhau mà có thể có những cách xử lý đất khác nhau nhằm làm nên sản phẩm thích hợp. Ở Bát Tràng, phương pháp làm đất cổ truyền là xử lý qua bơm nước trong hệ thống bể chứa, với 4 bể có độ cao khác nhau.

Xử lí, pha trộn đất

Tạo dáng sản phẩm

Trước đây phương pháp tạo hình truyền thống của người làng Bát Tràng là làm bằng tay trên bàn xoay. Tuỳ theo yêu cầu sản xuất gốm công nghiệp hay mĩ nghệ thì hiện nay nghệ nhân gốm có thể đắp thêm một dáng đèn vào đó làm mẫu để đúc khuôn thạch cao chuẩn bị cho việc sản xuất hàng loạt. Những mẫu đèn của Bát Tràng đều có đặc điểm nổi bật là đỉnh đèn được làm lõm lại nên có thể dễ dàng đổ nước và tinh dầu lên.

Tạo dáng sản phẩm

Phơi sấy và sửa hàng mộc

Hiện nay người dân Bát Tràng dùng lò sấy để sấy các loại đèn phun tinh dầu mộc, theo cách điều chỉnh nhiệt độ thông thường sao cho nước bay hơi từ từ thay vì phơi khô ngay trên giá và đặt nơi râm mát như ngày xưa. Đảm bảo sao khi đèn khô đế không còn nứt nẻ và không làm biến đổi hình dáng.

Sau khi đèn khô có thể mang ra chỉnh sửa để đèn được tròn và phẳng, hoặc cắt gọt khoét chỗ thừa, trám chỗ thiếu, đục lỗ trên đèn hay đế, tạo các đường nét hoa văn và phun nước làm nhẵn mặt sản phẩm.

Theo yêu cầu trang trí, có thể đắp tiếp đất vào một số vùng nào đấy trên sản phẩm rồi cắt gọt để tạo hình (đắp phù điêu) hoặc đôi khi phải khắc lõm những hoạ tiết hoa văn trên mặt sản phẩm.

Phơi sấy và sửa hàng mộc

Vẽ trên đèn xông tinh dầu

Thợ gốm Bát Tràng dùng bút lông vẽ ngay trên nền gỗ những hoa văn hoạ tiết. Thợ vẽ gốm phải có tay nghề cao, hoa văn hoạ tiết phải phù hợp với dáng gốm, cách trang trí hoạ tiết này đã đưa nghề gốm đến mức nghệ thuật, mỗi cái là một tác phẩm. Thợ gốm Bát Tràng cũng đã dùng thêm các hình thức thủ công tinh xảo để có hiệu quả nghệ thuật như đánh chỉ, tráng men chảy màu, vẽ men màu. ..

Do là sản phẩm mỹ nghệ cho nên giá trị của đèn Bát Tràng cũng khác nhau. Những chiếc đèn xông có kiểu dáng nhỏ giá khoảng vài ba chục nghìn đồng song có nhiều loại cỡ to, hoạ tiết cầu kì giá có thể lên tới hàng triệu đồng. Với những người thích cảnh làng quê Việt Nam, những chiếc đèn xông tinh dầu Bát tràng là mẫu đèn xông ấn tượng nhất trong lòng họ.

Vẽ trên đèn xông tinh dầu

Chỉnh sửa và tráng men

Đèn xông tinh dầu mộc sẽ được làm sạch bụi bởi chổi lông trước khi được đem vào tráng men. Người thợ gốm Bát Tràng hay chọn phương pháp tráng men trực tiếp lên trên đèn mộc hoàn thiện.

Người thợ gốm tiến hành kiểm tra toàn bộ sản phẩm lần cuối cùng trước khi cho vô lò nung. Trước hết phải xem kỹ các sản phẩm một xem có chỗ nào thiếu men thì phải phết thêm men vào những vị trí đó. Sau đấy họ tiến hành “cắt dò” để gọt đi những chỗ thừa men, công việc này gọi là “sửa hàng men”.

Chỉnh sửa và tráng men

Nung Gốm trong lò lửa

Khi công việc chuẩn bị xong thì đốt lò trở thành khâu quyết định sự thành công hoặc thất bại của một mẻ gốm. Việc làm chủ ngọn lửa theo nguyên tắc tăng dần nhiệt độ để lò lên được nhiệt độ cao nhất và khi gốm chín rồi thì hạ nhiệt độ xuống cũng là bí quyết thành công của khâu đốt lò.

Sau khi đốt xong người thợ bịt tất cả những cửa lò, lỗ giòi và lỗ xem lửa nhằm làm lạnh từ từ. Quá trình làm nguội trong lò kéo dài 2 ngày 2 đêm, sau đấy mới mở lò và chờ thêm 1 ngày 1 đêm nữa thì mới tiến hành ra lò.

Sau khi lò hoạt động thì mỗi chiếc đèn xông tinh dầu sẽ được kiểm tra chất lượng và khắc phục tất cả những khuyết điểm (nếu có thể được) trước khi đưa ra thị trường tiêu thụ.

Quá trình sản xuất đèn xông tinh dầu gốm Bát Tràng tại Việt Nam: Nung Gốm trong lò lửa

Trên đây, là khái quát về toàn bộ các quy trình để hoàn thiện một chiếc đèn xông tinh dầu Bát Tràng. Hy vọng qua bài viết này, các bạn sẽ thêm yêu và ủng hộ cho một sản phẩm thuần Việt nhé.

Xem thêm: