Tiếng Việt là gì? Lịch Sử hình thàn ngôn ngữ Việt Nam

Tiếng Việt Nam, được Hiến pháp công nhận là ngôn ngữ quốc gia của Việt Nam, bao gồm cả hệ thống phát âm tiếng Việt và viết bằng chữ Quốc ngữ. Đây là một ngôn ngữ vô cùng phong phú và đa dạng, mang trong mình sự tương phản của âm điệu và cấu trúc từ vựng. Cùng tìm hiểu với sự sưu tầm từ Siêu Thị Mekoong ý nghĩa và vai trò hình thành ngôn ngữ Việt Nam.

Tiếng Việt là gì?

Tiếng Việt, còn được gọi là tiếng Việt Nam hay Việt ngữ, là ngôn ngữ chính thức của Việt Nam và là ngôn ngữ mẹ đẻ của khoảng 85% dân số trong nước cùng với hơn 4 triệu người Việt kiều. Ngoài ra, tiếng Việt còn là ngôn ngữ thứ hai cho các dân tộc thiểu số tại Việt Nam và được công nhận là ngôn ngữ dân tộc thiểu số tại Cộng hòa Séc.

Dựa trên từ vựng cơ bản, tiếng Việt được xếp vào ngữ hệ Nam Á. Nó chiếm vị trí dẫn đầu về số lượng người nói trong ngữ hệ này, vượt qua tổng số người nói của tất cả các ngôn ngữ khác. Bởi vì Việt Nam thuộc vùng văn hoá Đông Á, tiếng Việt cũng phản ánh sự tác động mạnh mẽ từ tiếng Hán, điều này làm cho nó có ít đặc điểm chung hơn với các ngôn ngữ khác trong ngữ hệ Nam Á.

Phiên dịch tiếng việt ra các nước được viết như thế nào gì?

Tiếng Anh: Vietnamese
Tiếng Ả Rập: الفيتنامية (al-fitnamíyya) [gc], فيتنامي (fitnāmiyy) [gđ]
Tiếng Ba Tư: ویتنامی (viyatnâmi)
Tiếng Bosnia: vijetnamski [gđ]
Tiếng Đức: Vietnamesisch [gt]
Tiếng Hà Lan: Vietnamees [gt]
Tiếng Nhật: ベトナム語 (べとなむご, Betonamu-go)
Tiếng Pháp: vietnamien [gđ]
Tiếng Hàn Quốc: 베트남어 (Beteunam-eo)
Tiếng Hawaii: Wietenama
Tiếng Miến Điện: ဗီယက်နမ် (biiyaknam)
Tiếng Khơ-me: ភាសាវៀតណាម (pʰiesaa wīət-nām)
Tiếng Lào: ພາສາຫວຽດນາມ (phaa-saa wiat-naam)
Tiếng Phần Lan: Vietnamin
Tiếng Rumani: vietnameză [gc]
Tiếng Nga: вьетнамский язык (vʹjetnámskij jazýk) [gđ], вьетнамский (vʹjetnámskij) [gđ]
Tiếng Tây Ban Nha: vietnamita [gđ]
Tiếng Thái: ภาษาเวียดนาม (paa-săa wîat-naam)
Tiếng Thụy Điển: Vietnamesiska
Tiếng Séc: vietnamština [gc]
Tiếng Serbia: vijetnamski jezik.
Chữ Kirin: вијетнамски [gđ]
Chữ Latinh: vijetnamski [gđ]
Tiếng Trung Quốc: 越南語 / 越南语 (Bính âm: Yuènán yǔ; Mân Nam: O̍at-lâm-gú; Quảng Đông: Jyut6 Naam4 yu5; Hán Việt: Việt Nam ngữ)
Tiếng Ý: vietnamita [gđ]

Lịch sử hình thành tiếng Việt

Lịch sử hình thành tiếng Việt là một quá trình dài và phức tạp, phản ánh sự tương tác của các yếu tố văn hóa, xã hội và lịch sử trong quá trình phát triển của dân tộc Việt Nam. Dưới đây là một cái nhìn tổng quan về lịch sử hình thành tiếng Việt:

1. Thời kỳ tiền sử và cổ đại: Các dân tộc ở khu vực núi Bắc Bộ và Trung Bộ đã có các hệ thống ngôn ngữ và văn hóa riêng biệt. Trong thời kỳ này, tiếng Việt cổ đại chưa hình thành một ngôn ngữ riêng biệt mà là một phần của hệ thống ngôn ngữ Đông Á.

2. Ảnh hưởng của tiếng Hán: Với sự ảnh hưởng mạnh mẽ từ văn hóa Trung Quốc trong thời kỳ Trung Quốc cổ đại và thời kỳ Tam Quốc, tiếng Hán đã thể hiện một vai trò quan trọng trong phát triển ngôn ngữ Việt. Nhiều từ vựng, cụm từ và ngữ pháp của tiếng Hán đã được mượn vào tiếng Việt, tạo nên một phần lớn từ vựng tiếng Việt hiện đại.

3. Sự xuất hiện của chữ Nôm: Chữ Nôm là hệ thống chữ viết phát triển độc lập tại Việt Nam, dựa trên cảm hứng từ chữ Hán, nhưng được sáng tạo để phản ánh âm thanh và ngôn ngữ dân tộc. Đây là một phần quan trọng của lịch sử văn hóa Việt Nam và đã thể hiện một phần của ngôn ngữ Việt trước khi chữ Quốc ngữ được đưa vào sử dụng.

4. Thời kỳ thực dân: Trong thời kỳ thực dân, tiếng Pháp đã có ảnh hưởng đáng kể đến văn hóa và ngôn ngữ. Chữ Quốc ngữ, hệ thống viết bằng ký tự Latinh, đã được giới thiệu và phổ biến tại Việt Nam dưới thời đô hộ Pháp. Điều này đã thúc đẩy quá trình hình thành tiếng Việt hiện đại.

5. Phát triển tiếng Việt hiện đại: Quá trình hình thành tiếng Việt hiện đại được liên quan chặt chẽ đến việc sử dụng chữ Quốc ngữ. Trong thời gian đầu, tiếng Việt được viết bằng chữ Quốc ngữ chủ yếu theo nguyên tắc phiên âm, nhưng sau đó đã trải qua quá trình cải tiến và tạo ra một hệ thống chữ viết phù hợp hơn với âm điệu và ngữ pháp của tiếng Việt.

Tóm lại, lịch sử hình thành tiếng Việt bao gồm sự tương tác của nhiều yếu tố văn hóa và lịch sử khác nhau, từ các yếu tố bản địa đến ảnh hưởng từ các nền văn hóa và ngôn ngữ khác. Quá trình này đã tạo ra một ngôn ngữ độc đáo và phong phú – tiếng Việt hiện đại.

Trước thời Pháp thuộc tiếng việt như thế nào?

Trước thời Pháp thuộc, tiếng Việt đã là ngôn ngữ phổ biến trong việc giao tiếp hàng ngày của người dân từ thời kỳ lập nước. Tại giai đoạn từ đầu Công nguyên, tiếng Việt đã có những âm thanh không xuất hiện trong tiếng Trung. Tuy nhiên, sau khi tiếng Trung tác động vào Việt Nam qua các kênh giao lưu khác nhau, tiếng Việt đã bắt đầu mượn những âm thanh từ tiếng Trung.

Giai đoạn tiếp xúc Hán – Việt được các tác giả Mai Ngọc Chừ, Vũ Đức Nghiệu và Hoàng Trọng Phiến chia thành hai giai đoạn chính:

1. Từ Hán cổ (Đầu Công nguyên đến đầu thời nhà Đường – Đầu thế kỷ VIII): Trong giai đoạn này, từ vựng tiếng Hán đã bắt đầu tác động vào tiếng Việt. Những từ này thường được gọi là “từ Hán cổ.” Tiếng Việt trong giai đoạn này đã tiếp nhận nhiều từ vựng từ tiếng Trung, nhưng vẫn duy trì được nhiều âm thanh không có trong tiếng Trung.

2. Từ Hán Việt (Thời nhà Đường trở đi – Thế kỷ VIII – Thế kỷ X): Trong giai đoạn này, từ vựng tiếng Hán tiếp tục tác động vào tiếng Việt, nhưng có một sự thay đổi trong cách mà các từ này được thích nghi và sử dụng. Các từ vựng này thường được gọi là “từ Hán Việt.” Trong giai đoạn này, việc tương tác với tiếng Trung đã giúp tiếng Việt mở rộ thêm và áp dụng nhiều từ mới.

Sự tương tác giữa tiếng Việt và tiếng Trung qua các giai đoạn này đã tạo ra sự thay đổi và phát triển trong từ vựng và âm điệu của tiếng Việt. Điều này cũng thể hiện sự tương tác và tác động của các yếu tố văn hóa và lịch sử trong việc hình thành và phát triển ngôn ngữ.

Trong thời kỳ Pháp thuộc

Trong thời kỳ Pháp thuộc, tiếng Pháp đã dần thay thế vị trí của cổ văn và trở thành ngôn ngữ chính thức trong lĩnh vực giáo dục, hành chính và ngoại giao tại Việt Nam. Chữ Quốc ngữ, hệ thống viết bằng chữ Latinh của tiếng Việt, được tạo ra bởi một số nhà truyền giáo châu Âu, đặc biệt là hai tu sĩ người Bồ Đào Nha Gaspar do Amaral và Antonio Barbosa. Mục đích ban đầu của việc sử dụng chữ Quốc ngữ là thay thế chữ Hán và chữ Nôm để tạo ra một hệ thống chữ viết phù hợp với tiếng Việt và đồng thời tiến hành việc đồng văn tự với tiếng Pháp. Hệ thống chữ Quốc ngữ sau đó được chính quyền Pháp thuộc bảo hộ và sử dụng rộng rãi trong xã hội cùng với tiếng Pháp.

Gia Định báo là tờ báo đầu tiên sử dụng chữ Quốc ngữ tại Nam Kỳ vào năm 1865, điều này đã đặt nền móng cho sự phát triển và thịnh hành của chữ Quốc ngữ trong việc viết tiếng Việt sau này.

Ngoài ra, những khái niệm chính trị, xã hội và kỹ thuật mới đã dẫn đến việc nhập khẩu các thuật ngữ và từ ngữ mới vào tiếng Việt. Có hai xu hướng chính trong việc nhập khẩu thuật ngữ:

1. Nhập từ phiên âm của ngôn ngữ phương Tây: Đây chủ yếu là các từ từ tiếng Pháp và thường được sử dụng bởi tầng lớp thường dân không thạo chữ Hán. Ví dụ như ghi đông, phanh, lốp, găng, pê đan, phuộc tăng (nay gọi là phuộc),…

2. Nhập từ âm Hán Việt của chữ Hán từ tiếng Trung và tiếng Nhật: Các từ này được sử dụng bởi cả người thường và tầng lớp văn hóa. Ví dụ như chính đảng, kinh tế, giai cấp, bán kính, câu lạc bộ,… Các tên riêng phương Tây trong giới văn hóa cũng được chuyển thành từ Hán Việt, như Á Căn Đình (Argentina), Nã Phá Luân (Napoleon), Tòa Bạch Ốc (Nhà Trắng),…

Sau năm 1945 Tiếng Việt Thay Đổi Như Thé Nào?

Sau năm 1945, tiếng Việt đã hoàn toàn thay thế tiếng Pháp và văn ngôn, trở thành ngôn ngữ làm việc cấp quốc gia duy nhất của Việt Nam Dân chủ Cộng hòa.

Trong thời kỳ chiến tranh Việt Nam, sự phát triển của tiếng Việt trong hai vùng miền Bắc và miền Nam (Việt Nam Dân chủ Cộng hòa ở miền Bắc và Việt Nam Cộng hòa ở miền Nam) có sự khác biệt. Tại miền Bắc, đã có xu hướng chuyển từ sử dụng từ Hán-Việt sang từ thuần Việt để thay thế những từ cùng nghĩa. Trong khi đó, ở miền Nam vẫn tiếp tục sử dụng từ Hán-Việt như trước năm 1945.

Ví dụ, ở miền Nam, “Ngân hàng Quốc gia” vẫn được gọi như thế, trong khi ở miền Bắc, nó đã được thay đổi thành “Ngân hàng Nhà nước” (năm 1960). Miền Nam sử dụng cụm từ “phi trường” (aerodrome) còn miền Bắc sử dụng “sân bay”. Miền Nam gọi là “Ngũ Giác Đài” trong khi miền Bắc gọi là “Lầu Năm Góc”. Miền Nam sử dụng “Đệ nhứt thế chiến” trong khi miền Bắc sử dụng “Chiến tranh thế giới thứ nhất”. Còn nhiều ví dụ khác như “hỏa tiễn” (rocket) ở miền Nam và “tên lửa” ở miền Bắc, “thủy quân lục chiến” (infantry) ở miền Nam và “lính thủy đánh bộ” ở miền Bắc.

Việc đặt tên địa danh tiếng nước ngoài cũng có sự khác biệt. Miền Nam tiếp tục sử dụng cách trước năm 1945 là dùng tên theo từ Hán-Việt như Băng Đảo (Iceland), Úc Đại Lợi (Australia), Hung Gia Lợi (Hungary), Ba Tây (Brazil),… Trong khi miền Bắc đã chuyển sang sử dụng tên gốc từ ngôn ngữ nước ngoài, ví dụ như dùng “Ai-xơ-len” (Iceland), “Ô-xtrây-li-a” (Australia), “Hung-ga-ri” (Hungary),…

Sau khi Việt Nam thống nhất vào năm 1975, quan hệ giữa miền Bắc và miền Nam được kết nối lại. Gần đây, sự phổ biến của truyền thanh và truyền hình trên toàn quốc đã góp phần chuẩn hóa tiếng Việt về chính tả và âm điệu. Từ Hán-Việt và từ thuần Việt đang được sử dụng song song tùy thuộc vào ngữ cảnh và văn phong. Sự di cư để học tập và làm việc giữa các vùng miền đã giúp mọi người ở Việt Nam tiếp xúc và hiểu nhiều hơn về các phương ngữ tiếng Việt.

Tiếng việt được sử dụng ở đâu?

Tiếng Việt không chỉ được sử dụng tại Việt Nam mà còn tồn tại tại một số quốc gia và vùng lãnh thổ khác trên thế giới. Dưới đây là danh sách một số nơi tiếng Việt cũng được sử dụng:

1. Anh: Có một cộng đồng người Việt ở Anh, đặc biệt tại London và các thành phố lớn khác.

2. Ba Lan: Tiếng Việt cũng có sự hiện diện tại Ba Lan trong cộng đồng người Việt sinh sống tại đây.

3. Campuchia: Campuchia có một số người Việt sinh sống và làm việc, và tiếng Việt có thể được sử dụng trong cộng đồng này.

4. Côte d’Ivoire: Một số người Việt sinh sống ở Côte d’Ivoire, và tiếng Việt có thể được duy trì trong cộng đồng này.

5. Đức: Có một cộng đồng người Việt đáng kể tại Đức, đặc biệt tại Berlin và các thành phố khác.

6. Hà Lan: Hà Lan cũng có một số người Việt sinh sống và làm việc, và tiếng Việt có thể được sử dụng trong cộng đồng này.

7. Lào: Tiếng Việt có sự hiện diện tại Lào do sự giao thoa văn hóa và lịch sử giữa hai quốc gia.

8. Na Uy: Một số người Việt sinh sống tại Na Uy, và tiếng Việt có thể được sử dụng trong cộng đồng này.

9. Nouvelle-Calédonie: Có một cộng đồng người Việt ở Nouvelle-Calédonie, một lãnh thổ hải ngoại của Pháp.

10. Phần Lan: Một số người Việt sinh sống tại Phần Lan, và tiếng Việt có thể được sử dụng trong cộng đồng này.

11. Pháp: Có một cộng đồng người Việt lớn ở Pháp, đặc biệt tại Paris và các thành phố khác.

12. Philippines: Tiếng Việt có thể tồn tại trong cộng đồng người Việt tại Philippines.

13. Cộng hòa Séc: Tiếng Việt là ngôn ngữ dân tộc thiểu số tại Cộng hòa Séc, do người Việt được công nhận là “dân tộc thiểu số” tại đây.

14. Sénégal: Một số người Việt sinh sống tại Sénégal, và tiếng Việt có thể được sử dụng trong cộng đồng này.

15. Thái Lan: Có một số người Việt sinh sống tại Thái Lan, và tiếng Việt có thể tồn tại trong cộng đồng này.

16. Vanuatu: Một số người Việt sinh sống tại Vanuatu, và tiếng Việt có thể tồn tại trong cộng đồng này.

17. Đài Loan: Người Việt tại Đài Loan cũng duy trì việc sử dụng tiếng Việt.

18. Nga: Tại Nga, người Kinh bản địa ở Đông Hưng có thể sử dụng tiếng Việt pha trộn với âm giọng của các ngôn ngữ Hán và Quảng Đông.

Tổng hợp các nguồn tham khảo, tiếng Việt tồn tại và được sử dụng trong các cộng đồng người Việt tại nhiều nơi trên thế giới, phản ánh sự kết nối và lan truyền văn hóa của người Việt Nam.

Phương ngữ – tiếng việt địa phương vùng miền Việt Nam

Tiếng Việt có sự đa dạng phương ngữ và giọng điệu từ Bắc vào Nam, và những thay đổi này không đột ngột mà thường tiệm tiến theo từng vùng liền kề. Dưới đây là một số phân loại phương ngữ và giọng điệu trong tiếng Việt:

Phân loại theo vùng miền:

1. Giọng miền Bắc (Giọng chuẩn Hà Nội): Phát âm tương đối rõ ràng, thường có ngã và hỏi rõ hơn so với các miền khác.

2. Giọng miền Trung: Được sử dụng tại Bắc Trung Bộ, có một số đặc điểm riêng về giọng điệu và từ ngữ.

3. Giọng miền Nam (Giọng chuẩn Sài Gòn): Sử dụng tại Duyên hải Nam Trung Bộ và Nam Bộ, có một phong cách phát âm và ngữ điệu đặc trưng.

Phân loại theo địa phương:

Ngoài ba giọng chuẩn chính ở miền Bắc, miền Trung và miền Nam, còn có những giọng địa phương khác với sự khác biệt về ngữ điệu và từ vựng:

• Giọng Hà Nội: Sử dụng tại Hà Nội và các tỉnh lân cận.

• Giọng Xứ Đoài: Sử dụng tại tỉnh cũ Sơn Tây.

• Giọng Đông Bắc: Phát âm tương đối khác biệt, sử dụng tại Quảng Ninh, Hải Phòng, Thái Bình, Nam Định.

• Giọng Thanh Hóa, Giọng Nghệ-Tĩnh: Sử dụng tại Thanh Hóa, Nghệ An và Hà Tĩnh.

• Giọng Bình-Trị: Sử dụng tại Quảng Bình và Quảng Trị.

• Giọng Huế: Sử dụng tại Thừa Thiên Huế.

• Giọng Quảng: Từ Đà Nẵng đến Quảng Ngãi.

• Giọng Nẫu: Sử dụng tại Bình Định và Phú Yên.

• Giọng Nam Trung Bộ: Sử dụng tại Khánh Hòa đến Bình Thuận.

• Giọng Nam Bộ: Sử dụng tại Thành phố Hồ Chí Minh và các tỉnh khu vực Nam Bộ.

• Giọng dân tộc thiểu số: Sử dụng tại các tỉnh Tây Bắc và Tây Nguyên.

Ngoài nước:

• Tiếng Việt (Trung Quốc): Có người Kinh bản địa ở Đông Hưng, Phòng Thành Cảng, Quảng Tây, tiếng Việt của họ có sự pha trộn âm giọng của các ngôn ngữ Hán (Quan thoại, tiếng Quảng Đông,…).

Các giọng và phương ngữ này thể hiện sự đa dạng văn hóa và địa lý của Việt Nam, và mỗi giọng thường mang trong mình những đặc trưng riêng biệt, từ vựng địa phương và cách phát âm khác nhau.

Ngữ âm tiếng việt bao gồm những gì?

Nguyên âm: Tiếng Việt có tổng cộng 12 nguyên âm, được chia thành 6 nguyên âm đơn và 6 nguyên âm đôi:

Nguyên âm đơn: a, ă, â, e, ê, o, ô, ơ, i, u, ư, y.

Nguyên âm đôi: ia, iê, ua, ưa, ươ, uô.

Phụ âm: Tiếng Việt có 17 phụ âm:

b, c, ch, d, đ, g, gh, h, k, l, m, n, ng, nh, p, ph, qu, r, s, t, th, tr, v, x.

Thanh điệu: Trong tiếng Việt, có 6 loại thanh điệu:

• Huyền (ngang): Đi xuống từ trên xuống dưới.
• Sắc (sắc): Đi lên từ dưới lên trên.
• Hỏi (hỏi): Lên từ giữa lên trên.
• Ngã (ngã): Từ trên xuống giữa.
• Nặng (nặng): Đứng ở trên, không thay đổi.
• Huyền nặng: Đi từ trên xuống dưới, rồi đứng ở dưới.

Ngữ pháp: Tiếng Việt có một hệ thống ngữ pháp phong phú, bao gồm cấu trúc câu, thời gian, danh từ, động từ, tính từ, phó từ, câu điều kiện, câu mệnh lệnh, câu bị động, câu chủ động, câu hỏi, câu phủ định, và nhiều khía cạnh khác.

Bảng chữ cái tiếng Việt: Bảng chữ cái tiếng Việt dựa trên chữ Latinh với một số kí tự đặc biệt để biểu thị nguyên âm và phụ âm. Dưới đây là bảng chữ cái tiếng Việt:

A Ă Â B C D Đ E Ê G H I K L M N O Ô Ơ P Q R S T U Ư V X Y

Dưới đây là bảng chữ cái tiếng Việt (chữ thường):

a ă â b c d e f g h i j k l m n o ô ơ p q r s t u ư v x y

Bạn lưu ý rằng việc học ngữ âm, ngữ pháp và chữ cái của tiếng Việt có thể đòi hỏi thời gian và nỗ lực.

Từ vựng trong tiếng Việt có các bộ phận chính sau:

Từ thuần Việt: Đây là những từ có nguồn gốc trong ngôn ngữ tiếng Việt và biểu thị những khái niệm cơ bản trong đời sống hàng ngày. Những từ này thường xuất hiện từ lâu trong tiếng Việt và thể hiện sự gắn bó với ngôn ngữ và văn hóa gốc của người Việt.

Từ Hán Việt: Tiếng Hán đã có ảnh hưởng lớn đến tiếng Việt qua quá trình tiếp xúc và tương tác lịch sử. Từ Hán Việt là những từ được vay mượn từ tiếng Hán nhưng đã được Việt hoá trong cách phát âm và ngữ nghĩa. Chúng thường xuất hiện trong các lĩnh vực như chính trị, văn hóa, khoa học, kỹ thuật…

Từ có nguồn gốc Ấn–Âu: Tiếng Pháp, tiếng Anh và các ngôn ngữ khác cũng đã đóng góp một số từ vựng vào tiếng Việt, thường là trong lĩnh vực khoa học, kỹ thuật, công nghệ… Những từ này thường được Việt hoá về mặt âm thanh và cách phát âm.

Từ có nguồn gốc tiếng dân tộc thiểu số: Với đa dạng văn hóa và ngôn ngữ của các dân tộc thiểu số trong nước, tiếng Việt đã tiếp nhận một phần từ ngôn ngữ của các dân tộc này. Những từ này thường thể hiện sự đa dạng văn hóa và ngôn ngữ trong quần thể tiếng Việt.

Từ hỗn chủng: Đây là những từ được tạo ra bằng cách kết hợp yếu tố từ các nguồn gốc khác nhau, ví dụ như kết hợp giữa yếu tố thuần Việt và Hán Việt, hoặc giữa yếu tố thuần Việt và Ấn-Âu. Những từ này thường xuất hiện để diễn đạt các khái niệm mới trong xã hội đa dạng và phát triển.

Chữ viết tiếng Việt Biến Đổi Như Thế Nào?

Chữ viết tiếng Việt đã trải qua một quá trình phát triển và biến đổi qua các hình thức sau:

1. Chữ Hán: Trước thế kỷ 20, tiếng Việt sử dụng chữ Hán để viết văn bản sử học và văn học cổ truyền. Đây là hình thức viết bằng chữ Hán, mà người Việt đã sử dụng trong hàng thế kỷ, thể hiện sự ảnh hưởng mạnh mẽ của văn hóa Trung Quốc lúc bấy giờ.

2. Chữ Nôm: Chữ Nôm được tạo ra dựa trên cơ sở của chữ Hán nhưng dùng để ghi lại tiếng Việt theo ngữ âm. Đây là hình thức viết dựa trên âm thanh của tiếng Việt và thường được sử dụng trong viết văn bản dân gian, thơ ca, và các tác phẩm nghệ thuật.

3. Chữ Quốc ngữ: Chữ Quốc ngữ là hệ thống chữ viết Latinh được áp dụng vào tiếng Việt. Hệ thống này được đặt ra và phát triển bởi các nhà truyền giáo người Bồ Đào Nha, đặc biệt là Alexandre de Rhodes. Từ cuối thế kỷ 19, chữ Quốc ngữ bắt đầu thay thế chữ Hán và chữ Nôm để viết tiếng Việt. Sự thay thế này được thúc đẩy bởi thời kỳ thuộc địa của Pháp và những cải cách trong hệ thống giáo dục.

Hiện nay, chữ Quốc ngữ là hình thức viết chính thức và phổ biến của tiếng Việt. Mọi tài liệu chính trị, văn học, khoa học, kỹ thuật, và truyền thông đều được viết bằng chữ Quốc ngữ. Cả chữ Hán và chữ Nôm vẫn tồn tại nhưng thường được sử dụng trong các hoạt động văn hóa truyền thống hoặc tìm hiểu lịch sử và văn học cổ.

Trong thời đại số hóa, việc gõ tiếng Việt trở nên dễ dàng hơn nhờ vào các bộ gõ tiếng Việt phát triển. Các máy tính và thiết bị di động đều hỗ trợ việc gõ tiếng Việt, cho phép người dùng dễ dàng thể hiện các dấu thanh, mũ và móc của tiếng Việt.