Lễ hội Phủ Dầy (Phủ Giầy) Nam Định là lễ hội tôn vinh Thái Mẫu Liễu Hạnh. Đây là một bậc “Thiên hạ mẫu nghi”, vị nữ thần của tín ngưỡng thờ Mẫu và là một vị Thánh trong Tứ bất tử của dân tộc Việt Nam.
Trong nội dung này, Mekoong sẽ giới thiệu về lễ hội Phủ Dầy – một địa điểm văn hoá tâm linh, trung tâm của tín ngưỡng thờ Mẫu. Cùng theo dõi nhé!
Lễ Hội Phủ Dầy là gì
Hội Phủ Dầy là một lễ hội truyền thống của Việt Nam, được tổ chức định kỳ mỗi năm vào khoảng tháng 3 âm lịch tại làng Vân Cát – Tiên Hương, xã Kim Thái, huyện Vụ Bản, tỉnh Nam Định.
Lễ hội phủ giầy nam định nhằm mục đích tưởng nhớ “Mẫu” Liễu Hạnh – một nhân vật tín ngưỡng nằm trong hàng Tứ bất tử mà người dân nước ta tôn thờ: Thánh Tản Viên, Thánh Gióng, Tiên Chử Đồng Tử và Mẫu Liễu Hạnh.
Bên cạnh đó, lễ hội còn mang đến một ý nghĩa tâm linh to lớn trong lòng người dân xứ Nam Định. Người ta tổ chức lễ hội phủ giày nhằm để tôn vinh Mẫu Liễu Nghi vì nhiều việc tốt mà Người đã làm trong lúc còn sống. Và đặc biệt hơn là họ tôn sùng sự linh thiêng của vị Thánh Mẫu này, họ cầu mong một năm may mắn và nhiều tài lộc hơn.
Lễ hội Phủ Dầy Nam Định là hình thức sinh hoạt văn hoá – tâm linh phục vụ nhu cầu tinh thần và tín ngưỡng của đại đa số người dân. Qua hoạt động lễ hội, con người vừa bày tỏ những ước mơ, nguyện vọng của bản thân lại có dịp bộc lộ các tài năng đặc biệt của mình. Đây cũng là ý nghĩa của lễ hội Phủ Dầy.
Lễ Hội Phủ Giầy là gì
Nơi diễn ra lễ hội Phủ Giầy
Lễ hội Phủ Dầy ở đâu? Hội Phủ Dầy là một lễ hội truyền thống của Việt Nam, được tổ chức hàng năm vào tháng 3 âm lịch tại làng Vân Cát – Tiên Hương, xã Kim Thái, huyện Vụ Bản, tỉnh Nam Định.
Nơi diễn ra lễ hội Phủ Giầy
Thời gian diễn ra lễ hội Phủ Giầy
Lễ hội Phủ Dầy to chức vào thời gian nào? Hội Phủ Dầy Nam Định 2022 diễn ra từ ngày 1/3 đến ngày 10/3 âm lịch hàng năm, thời gian kết thúc lễ hội vào ngày 10/3 âm lịch.
Thời gian diễn ra lễ hội Phủ Giầy
Nguồn gốc lễ hội Phủ Giầy
Khi mùa xuân về, nguồn sống tâm linh của mỗi người dân xứ Nam Định cũng bắt đầu dâng đầy với những lễ hội diễn ra. Phủ Giầy đã trở thành một lễ hội không thể nào thiếu mỗi khi xuân đến của người Nam Định và nhiều người miền Bắc.
Vậy Phủ Dầy thờ ai? Phủ Giầy trước đây có tên là Kẻ Giầy – nơi thờ Liễu Hạnh. Sau này khi Liễu Hạnh đã suy tôn thì Mẫu Nghi của đất Việt được Chế Thắng Hoà diệu Đại vương và sắc phong Thượng đẳng tối linh thành, nơi đây cũng đổi tên từ Phủ Giầy thành Kẻ Giầy.
Phủ Giầy có ý nghĩa là đền chính của Kẻ Giày, không rõ Phủ Dầy Vụ Bản Nam Định được xây dựng vào năm nào. Chỉ biết rằng năm 1557 thời vua Lê Anh Tông nhà Lê nơi đây có mâu thuẫn với nhân dân được tách thành 2 xã Tiên Hương và Vân Cát, nên sau này Phủ Giầy cũng chia kiến trúc làm 2 khu vực riêng tên là phủ Tiên Hương và phủ Vân Cát.
Nguồn gốc lễ hội Phủ Giầy
Phủ Giầy hay Phủ Dày là đúng
Tuy vậy, ngày nay nhiều đền chùa vẫn gắn với tên Phủ Dày. Cái tên sai với nguồn gốc đó thì dễ hiểu và dễ nhớ hơn rất nhiều, do đó cái tên sai lệch ấy dần dần phổ biến rộng rãi hơn so với tên thật là Phủ Giầy.
Nên hiện nay cái tên Phủ Dày không phải là sai theo cách mọi người nghĩ thành đúng, nhưng từ đúng phương ngữ và chuẩn nhất từ trước đến giờ vẫn là Phủ Giầy.
Phủ Giầy hay Phủ Dày là đúng
Truyền thuyết Mẫu Liễu Hạnh
Theo truyền thuyết thuật lại, Liễu Hạnh nguyên là công chúa Quỳnh Hoa – con gái Ngọc Hoàng. Sau này do đánh rơi chén ngọc mà bị đày xuống trần vào năm 1557. Cô đầu thai vào nhà Lê Thái Công với cái tên Giáng Tiên, gống với cả tên và nguồn gốc của nàng.
Sắc đẹp của nàng thanh cao, tinh khiết như tiên nữ vậy. Tài năng văn chương, đàn ca đều có. Nàng nhiều lần xướng hoạ văn ca với chồng là Đào Lan và những bậc nho giả đại tài thời bấy giờ như Phùng Khắc Khoan.
Về sau nàng đã xuất gia nơi cửa Phật và nhiều lần giúp người dân diệt dịch bệnh, nàng đi nhiều nơi làm việc thiện giúp đỡ những người nghèo khó. Từ đó người dân đã tôn nàng lên hàng Thánh Mẫu, Mẫu Liễu và dựng đền thờ phụng Lễ Mẫu Phủ Dầy.
Đặc biệt đền Quán Thánh nơi nàng sinh ra cũng gọi là Kẻ Giầy (về sau đổi tên thành Phủ Giầy). Hoặc khá nổi tiếng là Phủ Tây Hồ (Ở Hà Nội), nơi Mẫu Liễu Hạnh trước đây thường đến để bình thơ cho những vị nho sĩ.
Truyền thuyết Mẫu Liễu Hạnh
Những hoạt động trong lễ hội
Mỗi dịp xuân đến, từ khắp các tỉnh thành miền Bắc lại tập trung đông người đi hội và hành hương tham dự lễ hội phủ giày. Họ vừa du lịch hành hương thăm quan vừa cầu mong Mẫu Liễu Hạnh ban cho nhiều điều phúc lành và may mắn trong cuộc sống.
Những hoạt động trong lễ hội
10 ngày lễ hội Phủ Giầy
Lễ hội phủ giầy nam định diễn ra trong 10 ngày từ mùng 1/3 đến 10/3 âm lịch tại đền Phủ Dầy:
- Mùng 1: Lễ nhập hội, họ Trần Lê (Dòng họ của Mẫu Liễu) vào dự lễ tại Phủ Chính rồi ra nơi thờ họ Lê ở phủ Nội và phủ Ngoại. Phủ Vân Cát cũng làm lễ nhập hội còn làng lo việc tế.
- Mùng 2: Làng cử hành lễ tế buổi tối có kèm theo lễ té nước với nến chiếu sáng, nước sẽ được đưa vào chum (vại) để tắm tượng Thánh Mẫu (Hay còn gọi là lễ Mộc Dục).
- Mùng 3: Ngày lễ chính giỗ Mẫu Liễu Hạnh và được làm lễ ở phủ Tiên Hương. Lễ vật bao gồm: hương nến, hoa quả, 100 bánh giầy lớn và một con lợn sống. Trong ngày này, phủ Vân Cát cũng làm lễ với các đồ lễ tế gồm: một trâu thui, một bò nướng, một lợn quay (ảnh), hoa quả và một trăm cặp bánh giày.
- Mùng 4 và 5: Lễ tế tiếp, tất cả chức sắc trong làng sẽ tế theo thứ tự định sẵn.
- Mùng 6: Rước Thánh Mẫu từ phủ Tiên Hương đến chùa Gôi, đám rước kéo dài gần 1km với qui mô hoành tráng và trang nghiêm. Thành phần tham dự gồm nhà chùa (Hoà thượng), Mẫu Liễu (Đạo Tứ Phủ), một số chức sắc cùng những người hành nghề cúng đạo, kèm theo là đội múa lân sư rồng.
- Mùng 7, 8 và 9: Trò chơi xếp chữ được diễn ra. Đây là nét đặc sắc độc đáo của lễ hội Kẻ Giầy. Mỗi lần xếp chữ cần trên 100 phu cờ quần áo đồng phục đầy đủ. Khăn xếp trên vai (Chít mũ) , áo vàng, thắt lưng xanh, giày trắng, tất đỏ. Mỗi người cầm một cây gậy khoảng 2m. Sẽ có một người chỉ huy tên là tổng cờ. Khi trò chơi bắt đầu, chủ lễ sẽ xin Mẫu cho chữ sau đó tổng cờ yêu cầu phu cờ xếp theo chữ.
Trong thời gian diễn ra buổi lễ, ngoài lễ chính thì người dân cùng chức sắc trong Phủ Giầy cũng tổ chức nhiều trò chơi khác: đánh đu, đấu vật, múa lân hay có những trận thi võ thuật hết sức sôi nổi.
10 ngày lễ hội Phủ Giầy
Chợ Viềng
Ngoài ra, người dân cũng tổ chức chợ Viềng với các loại hàng hoá: thủ công mỹ nghệ, những vật dụng cúng lễ Phủ Giầy và nhiều loại đồ vật khác nhau. Đặc biệt bày bán những loại đặc sản như bê thui, bánh trưng.
Chợ Viềng ở Phủ Dầy không chỉ đơn thuần buôn bán kinh tế, mà nó còn là dấu ấn văn hoá lâu đời của người dân. Ở đây không quá chú trọng việc mua rẻ bán đắt, mà người hành hương cần mua cái gì đó may mắn từ chợ.
Chợ Viềng
Kiến trúc Phủ Giầy
Phủ Giầy có bộ 3 kiến trúc chính thờ Mẫu Liễu Hạnh: Phủ Tiên Hương (Phủ chính), phủ Vân Cát và lăng Chúa Liễu.
Kiến trúc Phủ Giầy
Phủ Tiên Hương
Phủ Tiên Hương (Phủ chính) là nơi cao nhất, trước phủ là một chiếc giếng tròn với một cột cờ ở trung tâm. Nó nối với một sân rộng với một hệ thống nghi môn trụ, trên nóc là long và phượng. Kế đó là ba toà nhà ngang: nhà chiêng, nhà khánh và nhà chuông. Một hồ bán nguyệt bao quanh với bình phong và hai cầu vượt làm từ gỗ.
Điện thờ giữa là Mẫu Tứ Phủ và Mẫu Thượng Thiên (Trời) ở trung tâm. Thờ Mẫu Địa (Đất) bên phải, thờ Mẫu Thoải (Nước) bên trái và thờ Mẫu Thượng Ngàn (Núi Rừng) ở phía trên.
Phủ Tiên Hương
Phủ Vân Cát
Phía trước phủ Vân Cát là một hồ bán nguyệt, đi tiếp sẽ thấy ngũ môn, trung tâm là nơi thờ cúng Chúa Liễu. Khu vực bên tay trái thờ các tượng Phật và bên phải là đền thờ Lý Nam Đế.
Phủ Vân Cát
Lăng chúa Liễu
Lăng chúa Liễu nằm bên phải phủ thờ, nơi đây phân ra làm một khu vực riêng hình chữ nhật. Tất cả công trình đều làm bằng gỗ và được chạm trổ một cách tỉ mỉ, ngay tại trung tâm lăng là một ngôi mộ hình bát giác.
Lăng chúa Liễu
Lời kết: Vậy là Mekoong đã giới thiệu đến bạn chi tiết về lễ hội phủ dầy. Nếu muốn tìm hiểu nét văn hoá tâm linh đặc sắc, hãy đến Nam Định và cùng tham gia lễ hội này nhé!
Bình luận
[viweb_comments_template]
