Ai có dịp tới nhà Nghệ Nhân Tô Thanh Sơn để thăm thì sẽ biết được dòng chữ viết trên chiếc bảng gắn trong phòng: “… Mỗi góc nhìn, từng bước đi đều toát lên được những hồn cốt và cái tình người trong gốm. Với hy vọng mọi người khi tới đây sẽ cảm nhận như về chốn thôn quê dưới ngôi nhà ngày xưa. .. “
1. Nghệ nhân Ưu tú Tô Thanh Sơn
Tô Thanh Sơn là nghệ nhân tiêu biểu của làng nghề gốm sứ Bát Tràng, Gia Lâm, Hà Nội. Ông là người được ví như thu toàn bộ thế giới vào một cái chén nhỏ.
Nghệ nhân Tô Thanh Sơn nằm trong 4 nghệ nhân Bát Tràng là: “Độ – Thắng – Lợi – Sơn”. Nếu như NNND Trần Độ nổi tiếng với nghề phục chế những dòng gốm cổ của Thăng Long còn cố NNND Vũ Đức Thắng được biết qua với nghệ thuật phủ men chồng màu tinh tế ông là người sáng lập bảo tàng tư nhân Hồn Đất Việt.
NNƯT Vương Mạnh Tuấn với sản phẩm ấm Tử Sa độc đáo, đòi hỏi kinh nghiệm cao trong nghề. .. Hoà cùng dòng chảy truyền thống làm nên thương hiệu của làng nghề Bát Tràng là NNƯT Tô Thanh Sơn – người sáng tạo ra loại men tráng trên cốt gốm.
Với kinh nghiệm và tâm huyết nghề gốm nhiều năm, ông đã cho ra lò hàng loạt các sản phẩm gốm Bát Tràng được người tiêu dùng tin cậy từ bộ đồ thờ đến chén, đĩa, . .. của gốm Bát Tràng. Ông cũng có nhà sưu tập gốm riêng của gia đình với các sản phẩm bát, bình, nồi đồng, đĩa phật, . ..
Ông cũng được nhiều người biết đến khi được đặt riêng ở khu Thái Miếu – Lam Kinh – Thanh Hoá. Không những vậy, ông cũng là người gìn giữ các sản phẩm gốm men ngọc bị thất truyền thế kỉ XIX. Sự say mê với nghề của ông đã được nhà nước ghi nhận và trao tặng là nghệ nhân dân gian của làng gốm Bát Tràng.
1. Nghệ nhân Ưu tú Tô Thanh Sơn
2. Tiếp nối dòng chảy của truyền thống
Nghệ nhân chia sẻ: “Để đi lên được phải thổi linh hồn vào sản phẩm. Mình không yêu sản phẩm của khách hàng thì làm sao người tiêu dùng thích được”.
Đây là câu nói được phát ra từ một người nghệ nhân từng tay trắng với nghề Gốm, nay cũng chỉ bởi gốm ông đã thành cái gương mà nhiều thể hệ thanh thiếu niên làng nghề học tập và làm theo.
Ngược về những năm đầu thập niên 90, anh thợ gốm trẻ Tô Thanh Sơn ngày đó đã khởi nghiệp và sống với cái nghề của ông cha truyền dạy. Anh tầm sư học đạo, thu thập kinh nghiệm làm nghề của những vị cao niên trong thôn. Người theo anh học nghề tạo hình, người lại biết các kỹ thuật làm men, làm màu và cùng với đó là nhiều công đoạn được chuyển từ bếp sang trong lò nấu.
Tự động viên mình làm giàu được ngay từ hai bàn tay và hòn đất quê hương chàng trai trẻ ngày nào đã đưa bạn đến với bao thử thách, gian nan phải trải qua. Cảm ơn vì anh đã bị xô đổ bởi một hợp đồng làm ăn, khi công ty gia đình bị đối tác rút vốn rất nhiều.
2. Tiếp nối dòng chảy của truyền thống
3. Sáng tạo tương lai từ gốm
Giữa thời điểm khó khăn, có thể khép hẳn giấc mộng gốm sứ vì không còn tiền thì Tô Thanh Sơn bỗng nhớ đến người bạn và cũng là người thầy đầu tiên của anh là giáo sư – hoạ sĩ Trần Khánh Chương “Để con đường gốm trở nên vững chắc và thịnh vượng cần phải được phát triển trên cơ sở gốm truyền thống”.
Tồn tại hoặc không có? Nếu tiếp tục chạy đua theo xu hướng thời thượng, hiện đại, thực dụng chúng ta sẽ bị chết oan uổng trước hàng ngoại nhập tràn lan.
Đó là kinh nghiệm sống mà nghệ nhân trẻ Tô Thanh Sơn ngày ấy đã từng trải qua. Nhưng con đường tìm đến dòng gốm truyền thống việt nam cũng không hề đơn giản. Một cuộc hành trình mới. Một cuộc thay đổi trong suy nghĩ về cách làm ăn đầy thử thách trước thực tế.
Cuộc cách mạng gốm sứ bắt đầu từ nghề làm gốm truyền thống. Tập trung làm hàng dân dụng, chọn các hoạ tiết truyền thống và phủ men cổ đã hình thành lên nét đặc trưng Bát Tràng. Nhưng men phủ gốm thế nào, lựa chọn các hoạ tiết, hình ảnh ra sao để hàng đến tay người tiêu dùng không đơn thuần chỉ là chất lượng và giá bán nhưng lại mang nét của riêng bát tràng cũng là một quá trình làm việc nhiều gian nan.
Sản phẩm của tô thanh sơn
Bên cạnh đó cũng phải đấu tranh quyết liệt với việc thâm nhập của các hàng gốm sứ ở trung quốc đổ vào cuộc. Tâm lý chuộng mua hàng nước ngoài là một trở ngại rất lớn với thị trường gốm Bát Tràng.
Nhưng sau nhiều ngày đêm nỗ lực tìm kiếm cuối cùng cũng được kết quả, ông đã tạo ra một sản phẩm gốm sứ đẹp mang đủ các giá trị truyền thống và có những đặc trưng riêng. Đó là dòng gốm Bát Tràng mang phong cách Tô Thanh Sơn – một sự khám phá đến từ ngôi nhà “Thuận An Đường” – nơi mà ông đang sống.
Những mẫu hàng của nghệ nhân Tô Thanh Sơn cũng được nhiều người tiêu dùng biết và tìm mua. Các gian hàng ở làng gốm đã đặt hàng mang thương hiệu Tô Thanh Sơn về bán. “Có lẽ bản thân tôi đã bị dòng gốm truyền thống quyến rũ rất nhiều là vì” – Nghệ nhân Tô Thanh Sơn đã nói như vậy khi thuật lại hành trình kiếm tìm thương hiệu gốm sứ cho riêng anh với PV báo Sức Khoẻ & Đời Sống.
Phát triển gốm theo hướng dòng truyền thống đã thôi thúc trong tâm hồn nghệ nhân Tô Thanh Sơn một cuộc phiêu lưu mới. Đó là việc khôi phục những di sản văn hoá gốm của ông cha đã bị mất từ hàng trăm năm trước.
Một trong các thử thách tiếp theo là khi nghệ nhân đã phục chế đôi bình gốm men lam và dâng cúng tại nơi thờ tổ gốm sứ Đặng Huyền Thông, tại quê hương gốm Chu Đậu, Hải Dương. Đó là một thành công được đánh giá cao khi nghệ nhân Tô Thanh Sơn đã phục dựng chuẩn xác màu men lam xám của bậc tiền bối Đặng Huyền Thông ở thế kỷ 16.
Nghệ nhan tô thanh sơn gốm việt
4. Thành tựu tiêu biểu nghệ nhân Tô Thanh Sơn trong việc phục chế gốm cổ.
Phục chế chiếc đĩa bằng màu men nâu, một màu men cổ được nghệ nhân làm để mừng đại lễ 1.000 năm Thăng Long – Hà Nội.
Phục chế quả trứng được chạm khắc thành phù điêu tròn với hình ảnh vua Lý Công Uẩn cầm Chiếu rời hoa lư về Thăng Long. Phía trên là cả tấm Chiếu rời thành. Đây là một tác phẩm gốm mang nhiều tính truyền thống việt nam to lớn nhất từ xưa đến giờ (cao 1,65 m, đường kính 1 m) . Đó là một kỷ lục và một đỉnh nghệ thuật gốm Bát Tràng.
Các sản phẩm của Tô Thanh Sơn được xếp vào hàng “gốm đặc biệt” ở khu Thái Miếu – Lam Kinh (Thanh Hoá) . Toàn bộ đồ thờ đã được nghệ nhân phục chế lại với men gốm cổ của thời Hậu Lê, với hoạ tiết trang trí hoa văn truyền thống của đông sơn.
4. Thành tựu tiêu biểu nghệ nhân Tô Thanh Sơn trong việc phục chế gốm cổ.
5. Dấu hiệu nhận diện sản phẩm chính hãng của nghệ nhân Tô Thanh Sơn mà người trong nghề mới biết
Mỗi sản phẩm của nghệ nhân Tô Thanh Sơn sẽ có logo ở từng sản phẩm. Logo là hình ảnh giống 1 chú chuồng chuồng. Khách hàng có thể quét mã QR code được gắn dưới sản phẩm nhằm khẳng định sản phẩm này là của nghệ nhân.
Tô Thanh Sơn nổi tiếng với khả năng tìm tòi, nghiên cứu và khôi phục dòng gốm men rạn bị mai một hồi thế kỷ 19. Nói về gốm Tô Thanh Sơn là nói đến men lam thời Nguyễn và nói đến men rạn (rạn từ cốt gốm) cổ truyền. Một thương hiệu đích danh và khác biệt.
Bình luận
[viweb_comments_template]
